لایه دوم بلاکچین چیست؟ راهکار لایه ۲ روشی برای افزایش مقیاس پذیری
لایه دوم بلاکچین، شامل مجموعه‌ای از راه‌حل‌های خارج از زنجیره (off-chain) در شبکه‌های بلاکچین مختلف است که بر روی شبکه اصلی بنا شده‌اند. این راه‌حل‌ها به طور چشمگیری مشکل ازدحام و طولانی شدن مدت زمان و هزینه تراکنش‌ها را کاهش می‌دهند. برای درک بهتر این موضوع، یک کارواش را در نظر بگیرید. لایه اول بلاکچین شبیه به کارواشی است که تمام کارهای آن توسط یک نفر انجام می‌شود. اما لایه دوم، مشابه یک کارواش مکانیزه با بخش‌های مختلفی است که هر یک از آن‌ها وظایف منحصربه‌فرد خود را دارند.
لایه دوم بلاکچین چیست؟ راهکار لایه ۲ روشی برای افزایش مقیاس پذیری
افزایش محبوبیت شبکه بلاکچین اتریوم با توجه به ارزش اتر و وجود اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا همان Dappها بر روی این شبکه، به هیچ وجه موضوع غیرقابل انتظاری نبود. رشد کاربران این شبکه باعث شد تا بلاکچین اتریوم روزانه، نیاز به پردازش ۱.۵ میلیون تراکنش مختلف را داشته باشد. این در حالیست که شبکه اصلی آن توانایی پردازش حدود ۱۵ تراکنش در هر ثانیه را دارد. این مسئله در مرحله اول باعث ازدحام تراکنش‌ها و در قدم دوم، افزایش شدید کارمزد هر تراکنش شد.
لایه دوم بلاکچین چگونه عمل می‌کند؟
پروتکل‌های لایه ۲ بلاکچین یک چهارچوب ثانویه برای پردازش تراکنش‌ها در خارج از لایه اول ایجاد می‌کنند. به عبارت دیگر با استفاده از این پروتکل‌ها، بخش قابل توجهی از بار لایه اول به لایه دوم انتقال می‌یابد. پس از انجام و نهایی شدن تراکنش‌ها در لایه دوم، داده‌های آن مجدداً به لایه اول ارسال می‌شوند تا در دفتر کل توزیع‌شده بلاکچین اصلی ثبت شوند. این فرآیند انتقال داده‌ها به لایه دیگر برای پردازش و بازگرداندن آن‌ها، با استفاده از اصطلاح رول‌آپ انجام می‌شود. (در قسمت‌های بعدی این مقاله با جزئیات بیشتری به بررسی مفهوم رول‌آپ و تفاوت نسخه‌های مختلف آن پرداخته شده است.)
معرفی پروژه‌های لایه دو بلاکچین
اکنون که با مفهوم لایه دوم بلاکچین و نحوه عملکرد آن آشنا شدید، نگاهی به برخی از معروف‌ترین پروژه‌هایی خواهیم داشت که از این پروتکل استفاده می‌کنند. این پروژه‌ها عبارت‌اند از:
Polygon (Matic)
بدون شک Polygon یکی از محبوب‌ترین زنجیره‌های لایه دوم است. در واقع، این پروژه بزرگ‌ترین راهکار لایه دو برای بلاکچین اتریوم بوده و مقیاس‌پذیری آن را به طرز قابل توجهی افزایش می‌دهد. این پلتفرم به خوبی مورد آزمایش قرار گرفته و توسط برخی پروژه‌های مهم نظیر Sushiswap، Aavegotchi، Chain Games و Quickswap استفاده می‌شود. همچنین، این پلتفرم اخیراً به عنوان اولین شبکه لایه دوم بلاکچین مورد استفاده در پروژه شتاب‌دهنده شرکت دیزنی (Disney) انتخاب شد.
XDAI CHAIN
پروژه xDai Chain یک زنجیره مبتنی بر شبکه اتریوم است که از مکانیزم اثبات سهام (PoS) برای اعتبارسنجی استفاده می‌کند. این پلتفرم از اواخر سال ۲۰۱۸ فعالیت خود را آغاز کرد. استیبل کوین بومی این شبکه xDai نام دارد. توسعه‌دهندگان این شبکه معتقدند که سرعت پردازش تراکنش‌ها در این شبکه بسیار بالا بوده و کارمزد آن تنها یک توکن xDai است. البته، استیبل کوین xDai از نظر عملکردی با سایر استیبل‌کوین‌ها نظیر USD Coin متفاوت بوده و به جای استفاده از بلاکچین اتریوم، از شبکه مجزای خود استفاده می‌کند.
SKALE
پروژه Skale یک راهکار لایه ۲ دیگر برای افزایش مقیاس‌پذیری بلاکچین است. این زنجیره در کنار حل مشکل مقیاس‌پذیری اتریوم، در تلاش است تا بستر مناسبی برای فعالیت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز نیز ایجاد کند. Skale در سال ۲۰۱۷ آغاز به کار کرد. بنیان‌گذاران این پروژه در ابتدا قصد ایجاد یک اپلیکیشن غیرمتمرکز را داشتند؛ اما مشکلات مربوط به مقیاس‌پذیری در این مسیر باعث تغییر مسیر پروژه و ایجاد یک راهکار لایه ۲ شد.
محدودیت معنایی ندارد!
تناقض ماهیتی بین مقیاس‌پذیری، تمرکز زدایی و ایمنی شبکه‌های بلاکچین در ابتدا یک مشکل غیرقابل حل به نظر می‌رسید؛ اما توسعه‌دهندگان این حوزه با ارائه راهکار لایه دوم نشان دادند که محدودیت در مسیر پیشرفت فناوری معنایی ندارد! در این مقاله به معرفی راهکار لایه دو پرداخته و برخی پروژه‌های فعال در این مسیر را معرفی کردیم. راهکار لایه دو با پردازش جداگانه تراکنش‌ها، توانست در کنار افزایش سرعت و کاهش کارمزد، امنیت و تمرکز زدایی شبکه‌های بلاکچین را نیز حفظ کند.
