تعریف برنامه‌های غیرمتمرکز: برنامه غیرمتمرکز یا اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) نوعی نرم‌افزار یا برنامه است که در یک شبکه همتا به همتا یا بلاکچین اجرا می‌شود و مستقل از کنترل یک فرد یا سازمان خاص عمل می‌کند. این برنامه‌ها در محیطی عمومی، منبع باز و بدون کنترل مرکزی اجرا می‌شوند.
برنامه غیر متمرکز چیست؛ DApp جهشی در استقلال دیجیتال
ارتقاء محبوبیت DAppها: در چند سال اخیر، برنامه‌های غیرمتمرکز (DAppها) به شدت مورد توجه قرار گرفته‌اند. به عنوان مثال، تعداد این اپلیکیشن‌ها از ۲۵ در سال ۲۰۱۵ به بیش از ۳۶۰۰ در حال حاضر افزایش یافته است، که در زمینه‌های گوناگون از بازی‌ها و خدمات مالی غیرمتمرکز تا پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی و سایر حوزه‌ها پخته شده‌اند.
حجم تراکنش‌های DApp
حجم تراکنش‌هایی که کاربران با استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز انجام می‌دهند، به نزدیکی ۱۸۲.۵ دلار در سال رسیده است. این امر نشان از اهمیت روز افزون این برنامه‌ها در دنیای بلاکچین دارد.
کاربردهای DAppها
فضای بلاکچین به دلیل قابلیت خود در ایجاد نوآوری و توسعه فناوری‌های نوین، محل ظهور برنامه‌های غیرمتمرکز مختلفی شده است. کاربردهای اصلی این برنامه‌ها در دنیای فعلی عبارتند از:
امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)
یکی از کاربردهای برجسته DAppها، امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) است. DeFi با ارزش‌گذاری بیش از ۴۰ میلیارد دلار و توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران، به ارائه راهکارهای نوآورانه در حوزه وام‌دهی، قرض‌گرفتن پول و ایجاد خدمات مالی جدید پرداخته و در حال رشد فراوان است.
راه حل‌های سازمانی
برنامه‌های غیرمتمرکز به عنوان راه حل‌هایی بر پایه بلاکچین، صنایع جدیدی را ایجاد کرده و به بهبود کارایی و رشد کسب‌وکارها کمک می‌کنند. این برنامه‌ها در زمینه‌های مختلف از مدیریت زنجیره تامین تا مراقبت‌های بهداشتی و داروها اثرگذاری داشته‌اند.
بازی‌ها و کلکسیون‌های دیجیتال یکی از اولین برنامه‌های غیرمتمرکزی که به‌شدت مورد توجه قرار گرفت، بازی کریپتو کیتیز (CryptoKitties) بود. این بازی با محبوبیت و موفقیت خود، الهام‌بخش برای پروژه‌های مشابهی شد که سعی در تکرار موفقیت اولین DAppها داشتند. بازی‌هایی همچون Gods Unchained و Decentraland نشان دادند که تقاضای چشمگیری برای برنامه‌های متمرکز هنوز وجود دارد. همچنین، روند رو به رشد توکن‌های غیر قابل تعویض، ضرورت گسترش کلکسیون‌های دیجیتال مبتنی بر بلاکچین را به شدت تشویق کرده است.
روش عملکرد برنامه‌های غیرمتمرکز
تقریباً تمامی برنامه‌های غیرمتمرکز بر اساس بلاکچین اتریوم عمل می‌کنند؛ زیرا این شبکه اولین اکوسیستم همه‌منظوره‌ای بود که به‌راحتی می‌توان از آن برای توسعه و پشتیبانی از انواع اپلیکیشن‌ها استفاده کرد. حتی با وجود رقبا مانند سولانا (Solana)، پالیگان (Polygon) و دیگران، توسعه‌دهندگان هنوز از این اکوسیستم برای توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌کنند.
ویژگی‌های اصلی DApp
موافقت با پروتکل: تمام افراد مشارکت‌کننده در فرآیند تصمیم‌گیری باید با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری موافقت کنند. این امر بخشی ضروری برای اعتبارسنجی تایید ارزش (proof of value) است.
منبع‌بازبودن: یکی از مزایای اصلی DAppها، شفافیت کامل آن‌ها به دلیل منبع‌بازبودن است. هر فرد می‌تواند داده‌های کد را مشاهده کرده و از شفافیت کامل فرآیندها اطمینان حاصل کند. علاوه بر این، سیستم به‌طور مستقل عمل می‌کند و نیازی به دخالت توسعه‌دهندگان ندارد.
متمرکز نبودن: DAppها روی یک اکوسیستم غیرمتمرکز اجرا می‌شوند و از متمرکز بودن معاف هستند. این به‌معنای عدم اداره آن توسط یک سازمان یا شخص خاص است و تمام سوابق عملیاتی برنامه در یک بلاکچین ذخیره می‌شود.
پاداش‌دادن: هر DApp می‌تواند توکن تولید کند و این دارایی‌های دیجیتال را بین افراد علاقه‌مند توزیع کند. این کار برای نمایان‌سازی ارزش محصول ضروری است و همچنین باید به سرمایه‌گذاران خود نیز پاداش دهد.
