پروتکل کانترپارتی چیست؟ برای درک سازوکار و هدف شبکه SRC20، ابتدا باید با مفهوم کلی پروتکل کانترپارتی (Counterparty Protocol) آشنا شویم. این پروتکل، یک پروتکل منبع باز پیام‌رسان است که در سال ۲۰۱۴ روی شبکه‌ی بیت کوین ساخته شد. این پروتکل، یک صرافی غیرمتمرکز به همین نام و توکن بومی با نماد XCP دارد که به کاربران خود اجازه‌ی ضرب (Mint) دارایی‌های دیجیتال و معامله‌ی آنها را می‌دهد. این شبکه از مکانیزم Proof of Burn (PoB)، شامل سوزاندن بیت کوین و دریافت XCP در ازای آن، برای توزیع غیرمتمرکز و عادلانه‌ی توکن‌هایش استفاده می‌کند.
معرفی استاندارد SRC-20 و ویژگی های توکن SRC20
شبکه SRC۲۰ چیست؟ استاندارد SRC20 یک پروتکل پیشرفته به‌منظور ضرب توکن‌های قابل تعویض و غیرقابل تعویض (NFT) است. این پروتکل اما عملکرد متفاوتی نسبت به دیگر پلتفرم‌های کانترپارتی دارد؛ به توکن‌های ضرب‌شده تحت SRC20، بیت کوین استمپز (Bitcoin Stamps) گفته می‌شود که عملکرد و ماهیتی شبیه به توکن‌های نیمه‌قابل‌تعویض (SFT) ساخته‌شده بر بستر شبکه‌ی سولانا با استاندارد ERC-1155 یا مجموعه‌های دیجیتال دارند. برای آشنایی با سازوکار شبکه ERC-1155 ابتدا باید بدانید که استاندارد erc20 چیست و چه امکاناتی ایجاد می‌کند.
توکن‌های شبکه SRC۲۰ یک توکن SRC20 می‌تواند هرچیزی حتی یک شی فیزیکی نیز باشد. براساس آمار وب‌سایت Github، تاکنون حدود ۳۶۰ توکن با SRC20 راه‌اندازی شده‌اند. تعداد ارزهای ضرب‌شده نیز از زمان تولید اولین بیت کوین استمپ‌ها در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۳، به بیش از ۵۰ هزار رسیده است.
شناخته‌شده‌ترین توکن‌های SRC20 درحال‌حاضر عبارتند از:
- کوین (KEVIN)
- استمپ (STAMP)
- پپه (PEPE)
- بوبو (BOBO)
- شیب (SHIB)
- پانکس (PUNKS)
- ریر (RARE)
این ارزها از طریق پلتفرم‌های متعددی ازجمله کیف پول مخصوص کانترپارتی یعنی Free Wallet و وب‌سایت Rarestamps.xyz قابل خریدوفروش هستند. درحال‌حاضر اطلاعات خاصی در مورد ارزش کل بازار توکن‌های SRC20 وجود ندارد؛ اما با توجه به ارزش حدود ۴۵۰ میلیون دلاری توکن‌های BRC20 می‌تواند حدس زد که در آینده‌ای نزدیک، اقتصاد SRC20 به چنین قدرتی برسد.
KEVIN، اولین استمپ بیت کوین منتشرشده با استاندارد SRC20 است و بعد از آن توکن‌های Rare و Pepe شهرت بیشتری دارد. لازم به ذکر است که برخی توکن‌های مینت‌شده با استاندارد SRC20، نامی مشابه توکن‌های معروف مانند پپه، دوج و غیره دارند. اما آنها در واقع آثار NFT و تمبرهای ساخته‌شده بر اساس ایده‌ی این توکن‌های معروف هستند. لیست کامل انواع توکن SRC20 را در وب‌سایت stampsrc.github.io مشاهده کنید.
مزایای و ویژگی‌های شبکه SRC20
- فراهم کردن امکان ایجاد توکن روی شبکه و انتقال آنها بدون نیاز به قرارداد هوشمند
- عدم نیاز به سوزاندن بیت کوین برای انجام تراکنش‌ها
- امکان ساخت NFT های تقسیم‌شده یا NFTs Fractional که مبادله‌ی تنها یک بخش از یک فایل را میسر می‌کند
- برخورداری از قابلیت‌ها و امکانات بیشتر ضرب توکن
- اصطکاک کمتر هنگام ضرب توکن
- امکان خریدوفروش تمبرها در بازارهای ارز دیجیتال
- امکان ضرب تمبرهای قدیمی، ارزشمند و کمیاب به‌عنوان تمبر دیجیتال
- توسعه‌ی دنیای NFT و پتانسیل‌های آن با ورود مجموعه‌داران تمبر به این عرصه
- قابلیت ردیابی مالکیت هر Bitcoin STAMP در تمامی شبکه‌ها مانند شبکه ترون، بایننس و غیره
- تغییرناپذیری داده‌ها و تصاویر، برخلاف اوردینالز
- امنیت بالا به دلیل ساختار چندامضایی تایید هویت و انتقال دارایی‌ها
معایب شبکه SRC۲۰
- تعداد اندک توکن‌های ساخته‌شده روی آن
- بازارهای کم خریدوفروش
- زمان طولانی برای مینت توکن
- احتمال از بین رفتن تراکنش‌ها درصورت خرج‌شدن UTXO متصل به هر استمپ بیت کوین
- افزایش هزینه‌های ضرب توکن تا حدود چهار برابر بیشتر از اوردینالز
- محدودیت ابزارها و پشتیبانی کیف پول‌ها در زمان نگارش مقاله
- عدم امکان هرس داده‌ها به دلیل اجرا شدن توکن روی UTXO
تمبرهای بیت کوین، قدم بعدی صنعت NFT
معرفی استاندارد SRC-20 و ویژگی های توکن SRC20 تمبرهای بیت کوین، قدم بعدی صنعت NFT به‌نظر می‌رسد رشد صنعت NFT حالا شبکه‌ی بیت کوین را نیز به حرکت وادار کرده است. پس از Ordinals و استقبال قابل‌توجهی که از توکن‌های این پروتکل لایه دو بیت کوین شد، حالا شبکه SRC20 با تمبرهای بیت کوین ظهور کرده است که به‌نوعی اصلاح‌کننده‌ی معایب BRC20 محسوب می‌شود. انعطاف‌پذیری بالا، عدم نیاز به قرارداد هوشمند، قابلیت انتقال دارایی‌ها و بسیاری مزایای دیگر، طرفداران بیت کوین و NFT را به توسعه‌ی بیشتر ابزارهای ضرب توکن با این استاندارد امیدوار کرده است. هم‌اکنون برخی مجموعه‌های NFT تمبر بیت کوین معروف نیز شده‌اند که Pixel Gods، ۳GGS، Stamp Pepes و Eternai Rare برخی از آنها هستند.
