چه عواملی مقدار تقاضا یک کالا را تعیین می‌کنند؟ برای پاسخ به این سوال و درک بهتر، فرض می‌کنیم که کالای مورد تقاضا سیب قرمز باشد. تقاضای خود را برای آن در نظر بگیرید. درباره این که هر ماه چقدر سیب باید بخرید، چگونه تصمیم می‌گیرید؟ اما چه عواملی بر این تصمیم‌گیری اثر می‌گذارند؟ برخی از این عوامل به شرح زیر هستند:
قانون تقاضا چیست؟ معرفی عرضه و تقاضا در اقتصاد
قیمت کالا
اگر قیمت هر کیلو سیب ۷۰ هزار تومان شود، شما کم‌تر آن را می‌خرید و اگر قیمت آن به ۱۰ هزار تومان برسد، شما سیب بیش‌تری خواهید خرید؛ چون با افزایش قیمت، مقدار تقاضا کاهش و با کاهش قیمت، مقدار آن افزایش می‌یابد. ارتباط بین قیمت و مقدار تقاضا برای اکثر کالاهای اقتصادی یک ارتباط منفی است، اقتصاددانان این ارتباط معکوس بین قیمت و مقدار تقاضا یک کالا را قانون تقاضا می‌نامند. به بیان دیگر، قانون تقاضا به شما می‌گوید: «وقتی قیمت یک کالا افزایش می‌یابد، با فرض ثابت بودن سایر عوامل، مقدار تقاضای آن کالا کاهش پیدا می‌کند».
درآمد خریداران
اگر شغل خود را از دست بدهید و بی‌کار شوید، در خرید سیب شما چه تغییری حاصل می‌شود؟ به احتمال زیاد، کم‌تر سیب می‌خرید. درآمد کم‌تر به این معناست که مخارج شما در کل کم‌تر خواهد بود. این یعنی در کل مبلغ کم‌تری خرج می‌کنید و مصرف شما از اکثر کالاها کم‌تر می‌شود. اگر با کاهش درآمد، تقاضای یک کالا کم‌تر شود، این کالا را کالای عادی (نرمال) می‌نامیم.
البته همه کالاها نرمال (عادی) نیستند. اگر با کاهش درآمد، تقاضا برای یک کالا افزایش پیدا کند، آن کالا، کالای پست نامیده می‌شود. یک مثال برای کالای پست، استفاده از اتوبوس برای رفت‌وآمد است. وقتی درآمد شما کم می‌شود، احتمالاً قادر به خرید خودرو نیستید و تلاش می‌کنید از تاکسی هم استفاده نکنید. در نتیجه، اتوبوس را برای رفت‌وآمد انتخاب خواهید کرد.
تغییرات در تکنولوژی
همواره تکنولوژی در صنعت تولید تاثیرگذار بوده و می‌تواند مقدار تولید یک بنگاه را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. افزایش کارایی و بهبود فرآیندهای تولید از جمله مزایایی هستند که تکنولوژی به بنگاه‌ها ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، استفاده از دستگاه‌های خودکار در بخش‌های تولید می‌تواند باعث افزایش تولید و کاهش هزینه‌ها شود. از طرف دیگر، عدم استفاده از فناوری‌های جدید می‌تواند باعث کاهش توانایی رقابتی بنگاه شود و در نتیجه منجر به کاهش عرضه کالا گردد.
شرایط آب و هوایی و محیطی
شرایط آب و هوایی و محیطی نیز می‌توانند بر تولید کالاها تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، بنگاه‌هایی که وابسته به فعالیت‌های کشاورزی هستند، از شرایط آب و هوایی برای تولید خود تأثیر می‌پذیرند. بارش‌های نامناسب، خشکسالی یا سرما و گرما می‌توانند به شدت تولید محصولات را تحت تأثیر قرار داده و منجر به کاهش عرضه کالاها شوند. به همین دلیل، شرایط آب و هوایی و محیطی از جمله عوامل مهمی هستند که می‌توانند مقدار عرضه کالاها را تعیین کنند.
تغییرات قوانین و مقررات
تغییرات در قوانین و مقررات نیز می‌توانند بر تولید و عرضه کالاها تأثیرگذار باشند. برخی از قوانین ممکن است تولید کالاها را تنظیم کرده و محدودیت‌هایی بر روی فعالیت بنگاه‌ها اعمال کنند. به عنوان مثال، مقررات محیط‌زیستی می‌توانند بر بخش‌های صنعتی تأثیر گذار باشند و بنگاه‌ها را ملزم به استفاده از فناوری‌های پاک‌تر و سبزتر نمایند، که ممکن است باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش عرضه کالاها شود.
تأثیر تکنولوژی در تولید
تکنولوژی همواره بر صنایع تولیدی تأثیرگذار بوده و می‌تواند میزان تولید یک شرکت را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. افزایش بهره‌وری و بهبود فرآیندهای تولید از جمله مزایایی هستند که تکنولوژی به شرکت‌ها ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، استفاده از دستگاه‌های خودکار در بخش‌های تولید می‌تواند باعث افزایش تولید و کاهش هزینه‌ها شود. از سوی دیگر، عدم بهره‌مندی از فناوری‌های جدید می‌تواند باعث کاهش قابلیت رقابتی شرکت شود و در نتیجه منجر به کاهش تولید شود.
تأثیرات شرایط آب و هوایی و محیطی
شرایط آب و هوایی و محیطی نیز می‌توانند بر تولید کالاها تأثیرگذار باشند. به عنوان مثال، شرکت‌های وابسته به فعالیت‌های کشاورزی از شرایط آب و هوایی برای تولید خود تأثیر می‌پذیرند. بارش‌های نامناسب، خشکسالی یا سرما و گرما می‌توانند تولید محصولات را به شدت تحت تأثیر قرار دهند و منجر به کاهش تولید کالاها شوند. به همین دلیل، شرایط آب و هوایی و محیطی از جمله عوامل مهمی هستند که می‌توانند مقدار تولید کالاها را تعیین کنند.
تأثیرات تغییرات در قوانین و مقررات
تغییرات در قوانین و مقررات نیز می‌توانند بر تولید و تأمین کالاها تأثیرگذار باشند. برخی از قوانین ممکن است تولید کالاها را تنظیم کرده و محدودیت‌هایی بر روی فعالیت شرکت‌ها اعمال کنند. به عنوان مثال، مقررات محیط‌زیستی می‌توانند بر بخش‌های صنعتی تأثیر گذار باشند و شرکت‌ها را ملزم به استفاده از فناوری‌های پاک‌تر و سبزتر نمایند، که ممکن است باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش تولید شود.
اگر قیمت بازار کم‌تر از قیمت تعادلی باشد، مقدار تقاضا بیشتر از مقدار عرضه خواهد بود.
به عبارت دیگر، در این حالت، تقاضا برای کالا بیشتر از میزان موجود در بازار است. این باعث می‌شود که خریداران برای تأمین نیاز خود به رقابت بپردازند و قیمت‌ها به طور طبیعی افزایش یابد تا تعادل بین عرضه و تقاضا برقرار شود.
بنابراین، فعالیت خریداران و فروشندگان باعث می‌شود که قیمت بازار به سمت قیمت تعادلی حرکت کند. این تعادل قیمتی هنگامی اتفاق می‌افتد که تمامی خریداران و فروشندگان از وضعیت فعلی راضی باشند و هیچ فشاری برای افزایش یا کاهش قیمت وجود نداشته باشد.
قانون تقاضا و عرضه؛ تصویری از نقدشوندگی بازار
با این حال، قوانین عرضه و تقاضا مفهومی بسیار کلی و کاربردی در اقتصاد دارند. قبل از هر تصمیم سرمایه‌گذاری، ارزیابی عرضه و تقاضای دارایی مورد نظر ضروری است، زیرا این ارزیابی نشان‌دهنده‌ی درجه‌ی نقدشوندگی آن دارایی می‌باشد. امیدواریم این بررسی برای شما مفید بوده باشد.
