اوردر بوک را می‌توان به عنوان یک فهرست الکترونیکی تصور کرد که تمامی سفارشات خرید و فروش در یک بازار مشخص را در خود جای داده و اطلاعات جامعی را به معاملان ارائه می‌دهد. بدون توجه به نوع بازاری که در آن فعالیت می‌کنید، این دفترچه به شما کمک می‌کند تا با دقت بیشتری خرید و فروش خود را انجام دهید.
اوردر بوک چیست؟ معرفی کامل دفتر سفارش یا orderbook
تصور کنید برای یک ارز دیجیتال، قیمت‌های مختلفی با حجم‌های مختلف پیشنهاد داده شود، در اینجا اوردر بوک وظیفه نشان دادن قیمت‌ها، حجم‌ها و سایر جزئیات مهم به معامله‌گران را دارد. این دفترچه فعالیت تمامی معامله‌گران را در یک پلتفرم شناسایی کرده و باعث ایجاد شفافیت در معاملات می‌شود.
بخش‌های مختلف اوردر بوک اوردر بوک‌ها شامل بخش‌های متفاوتی هستند که در زیر آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
۱. بخش خرید: در این بخش تمامی اطلاعات مربوط به خریداران نمایش داده می‌شود، از جمله قیمت‌های پیشنهادی و حجم‌های مربوط به آن.
۲. بخش فروش: در این بخش تمامی اطلاعات مربوط به فروشندگان نشان داده می‌شود و می‌توانید برای خرید دارایی خاص به این بخش مراجعه و جزئیات فروشندگان را ببینید.
۳. بخش تاریخچه: تمامی معاملاتی که تا به حال انجام شده را در این بخش ثبت می‌شود و شما می‌توانید اطلاعاتی در مورد قیمت‌ها و معاملات گذشته دارایی‌ها به دست آورید.
اوردر بوک چیست و چرا اوردر بوک‌ها ساخته شدند؟
در واقع دفاتر ثبت سفارش به دنیای مالی آمدند تا خریداران و فروشندگان بتوانند در یک صفحه اطلاعات کاملی را برای خرید یا فروش داشته باشند. حالا هر صرافی که وارد دنیای مالی می‌شود، پیش از این که راه اندازی شود، برنامه‌نویسی‌های لازم را انجام می‌دهد تا یک دفتر سفارش مناسب و با اطلاعات کامل را به کاربرانش ارائه دهد.
کاربران می‌توانند از طریق اوردر بوک سفارش‌شان را ثبت کرده و معامله کنند. در سفارش‌هایی که توسط اوردر بوک ثبت می‌شوند، مشخصه‌ها و جزئیات مهمی را در نظر می‌گیرند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
نوع سفارش: برای اوردر بوک اهمیت دارد که نوع سفارش را تشخیص داده و متوجه شود که آیا از نوع خرید است یا فروش. مقدار سفارش: میزان سفارش یا همان حجم، یکی از جنبه‌های مهم در ساخت اورد بوک‌هاست تا کاربران بتوانند از تعداد سهمی که برای خرید یا فروش در دسترس دارند، مطلع شوند. قیمت لیمیت (حد قیمت): این قیمت را کاربران مشخص می‌کنند.
زمان ثبت سفارش: زمان ثبت سفارش‌ها و معاملات در صرافی‌ها، در بخشی به نام زمان ثبت سفارش ثبت می‌شود. کاربران زمان ثبت سفارش را مشخص نمی‌کنند و این کار توسط خود صرافی‌ها انجام می‌شود. بطور کلی، اوردر بوک‌ها برای این ساخته شده‌اند تا با توجه به مولفه‌های گفته شده، هر خریدار و فروشنده بتوانند میزان دارایی‌های خود را به میزان و قیمت دلخواه بفروشند.
سفارش لیمیت یا محدود
در صورتی که شما در اوردر بوک سفارشی از نوع لیمیت ثبت کنید، یعنی حاضر نیست معامله‌ای با قیمتی پایین‌تر از آن چیزی که ثبت کردید، انجام دهید. در چنین مواقعی حتی ممکن است شما معامله‌ای انجام دهید که با قیمت بهتر از قیمت محدود شما هست اما در هر صورت معامله‌تان با قیمت پایین‌تر انجام نمی‌شود.
سفارش قیمت بازار
در سفارش قیمت بازار، معامله‌گر قیمت لیمیتی برای دارایی‌های خود در نظر نمی‌گیرد و تنها با تعیین حجم دارایی، مطابق با قیمت لحظه‌ای بازار، معامله‌اش را انجام می‌دهد. به عنوان مثال، فرض کنید شما می‌خواهید ۱۰۰۰ واحد از یک دارایی مشخص را با توجه به قیمت بازار بخرید، در این لحظه صرافی بدون هیچ معطلی، اولین قیمت پیشنهادی در صف فروش را در نظر می‌گیرد و معامله شما را انجام می‌دهد.
اصطلاحات مربوط به اوردر بوک‌ها
مبنای یک صدم (Bps): با استفاده از این مبنا، که به Bps معروف است، می‌توان درصد را اندازه‌گیری کرد. هر ۱ درصد با ۱۰۰ Bps برابر است و در اوردر بوک‌ها هر ۱ Bps به ازای ۰.۰۱ درصد معادل می‌شود. استفاده از درصد در تغییرات کوچک در دفاتر سفارش معمولاً به ناپایداری آن منجر می‌شود، بنابراین صرافی‌ها از واحد Bps استفاده می‌کنند تا تغییرات جزئی را با این واحد نمایش دهند.
حجم معاملات: حجم معاملات به مقدار دارایی‌هایی اشاره دارد که در یک بازه زمانی به فروش رسیده‌اند. به عنوان مثال، اگر ۱۰۰۰ واحد در آن بازه زمانی به فروش برسد، حجم معاملات برابر با ۱۰۰۰ خواهد بود.
حذف یا افزودن نقدینگی: با ثبت سفارش فعال خرید، سفارش‌های موجود در بخش فروش اوردر بوک اجرا می‌شوند. با این کار، شما نقدینگی را از بخش فروش حذف و سهم‌های فروش را کاهش می‌دهید. همچنین، با انجام سفارش خرید، شما نقدینگی را اضافه و سهم‌های فروش دیگران را افزایش می‌دهید.
عمق نقدینگی: با اسکرول کردن در اوردر بوک، می‌توانید سطوح قیمتی مختلفی را مشاهده کنید که این مقادیر عمق نقدینگی را نشان می‌دهند.
قیمت اثرگذار (Price Impact): اگر سفارشی که توسط شما در اوردر بوک ثبت می‌شود، تغییری در بهترین قیمت خرید یا فروش ایجاد کند، شما باعث بروز قیمت اثرگذار شده‌اید. به طور دقیق، قیمت اثرگذار به معنی این است که سفارش مارکت با میزان مشخصی در بهترین قیمت خرید یا فروش انجام می‌شود.
انواع معاملات در اوردر بوک
- معاملات تک مرحله‌ای: در این نوع معاملات، معامله بین دو نفر به صورت مستقیم انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر معامله‌گری سفارش فروشی با ۱۰۰۰ واحد و قیمت مشخصی ثبت کند و معامله‌گر دیگری بخواهد با همان قیمت ۵۰۰ واحد را خریداری کند، معامله بین این دو نفر انجام می‌شود و دارایی‌های فروشنده به تعداد ۵۰۰ واحد کاهش می‌یابد.
- معاملات چند مرحله‌ای: در این نوع معاملات، معامله به صورت چند مرحله‌ای انجام می‌شود و برای تکمیل آن باید چندین مرحله پشت سر گذاشته شود. به عنوان مثال، اگر شما بخواهید ۵۵۰۰ واحد با قیمت مشخصی را بفروشید ولی در لیست خریداران کسی با همان مقدار نیاز نباشد، معامله به صورت چند مرحله‌ای انجام می‌شود.
محدودیت‌های اوردر بوک
- محدودیت تیک‌سایز (Tick size): حداقل تفاوت قیمت بین سطوح قیمتی را تعیین می‌کند. این محدودیت جلوی ثبت سفارش‌هایی با قیمت‌های نامعقول را می‌گیرد.
- محدودیت لات‌سایز (Lot size): حداقل مقدار سفارش را مشخص می‌کند و فقط سفارش‌هایی که مقدارشان مضربی از این مقدار است، قابل ثبت هستند.
انواع مختلف اوردر بوک
- عمودی یا نردبانی: در این نوع اوردر بوک، لیست سفارش‌ها بر اساس میزان قیمت از بالا به پایین مرتب می‌شود. سفارش‌های فروش در بخش بالای اوردر بوک و سفارش‌های خرید در بخش پایین آن قرار می‌گیرند.
- افقی یا پهلو‌به‌پهلو: در این نوع اوردر بوک، دو بخش مجزا برای سفارش‌های خرید و فروش وجود دارد و سفارش‌های هر دو دسته کنار هم در یک صف قرار می‌گیرند.
